Ο καιρός ανοίγει και τα τηλέφωνα στο γραφείο χτυπούν ασταμάτητα… μα τι μας πιάνει τέτοια εποχή με συνέπεια κάθε χρόνο;
- Θέλουμε γρήγορα αποτελέσματα με deadline ξεκάθαρα τον Ιούλιο. Υπομονή δεν υπάρχει και είμαστε διατεθειμένοι να δοκιμάσουμε οτιδήποτε αρκεί να έχει αποτέλεσμα.
Εδώ είναι σκόπιμο να κάνουμε το διαχωρισμό σωστής διατροφής και υγιεινής απώλειας βάρους με τις γρήγορες- εξουθενωτικές δίαιτες (fast diets) και γρήγορης απώλειας. Οι αυστηρές δίαιτες έχουν αναρίθμητες ψυχολογικές συνέπειες, συμπεριλαμβανομένων της κατάθλιψης, της νευρικότητας και της ευερεθιστότητας.
Εκτός όμως από την ψυχοκοινωνική λειτουργία ενέχονται κίνδυνοι για την υγεία από την απώλεια βάρους ιδιαίτερα εάν αυτή είναι απότομη- γρήγορη και προέρχεται από μη ισορροπημένα ή ακραία διαιτητικά σχήματα.
Ενώ οι επιδράσεις της παχυσαρκίας και του υπερβάλλοντος βάρους στην υγεία και στην ποιότητα ζωής των παχύσαρκων ατόμων έχουν μελετηθεί λεπτομερώς, η επίδραση της απώλειας βάρους είναι πολύ λιγότερο τεκμηριωμένη. Παρόλα αυτά και το αδυνάτισμα μπορεί να έχει ανεπιθύμητες ενέργειες.
Ενδεικτικά θα αναφέρουμε κάποιους κινδύνους για την μη ελεγχόμενη – γρήγορη απώλεια βάρους
- Η απώλεια βάρους από εξουθενωτική δίαιτα μπορεί να προκαλέσει οξέα επεισόδια ουρικής αρθρίτιδας.
- Γυναίκες οι οποίες χάνουν 4-10 kg βάρους έχουν 44% αυξημένο κίνδυνο για κλινικά εμφανή χολολιθίαση. Οι προεμμηνοπαυσικές γυναίκες διατρέχουν ιδιαίτερο κίνδυνο λόγω της αυξημένης έκκρισης χοληστερίνης στα χοληφόρα, που οφείλεται στην παρουσία των οιστρογόνων.
- Μείωση της οστικής πυκνότητας που είναι συνήθως αυξημένη στα παχύσαρκα άτομα, ενώ ελαττώνεται μετά την απώλεια βάρους.
- Χαλάρωση και σακούλιασμα του δέρματος
Βραχυχρόνιες μελέτες έχουν δείξει σαφή οφέλη από μια μέτρια απώλεια βάρους στις περισσότερες από τις σχετιζόμενες με την παχυσαρκία καταστάσεις.
Ως μέτρια απώλεια βάρους ορίζεται μια απώλεια μέχρι και 10% του βάρους. Ωστόσο με ισορροπημένο διαιτολόγιο και ρυθμό 2,5-3 κιλά το μήνα ή πιο συγκεκριμένα το 10% του βάρους σε διάστημα 6 μηνών.
Στοιχεία από πολλές μελέτες έδειξαν ότι μια μέτρια απώλεια βάρους βελτιώνει το γλυκαιμικό έλεγχο και την ευαισθησία στην ινσουλίνη (στη ρύθμιση του διαβήτη) και μειώνει την αρτηριακή πίεση και τα επίπεδα χοληστερίνης. Μέτρια απώλεια βάρους βελτιώνει επίσης την πνευμονική λειτουργία και την ανάπνοη, μειώνει τη συχνόητητα της υπνικής άπνοιας, βελτιώνει την ποιότητα του ύπνου καια μιεώνει την ημερήσια υπνήλια. Παρόλα αυτά, ο βαθμός βελτίωσης συχνά εξαρτάται από το χρόνο παρουσίας της κατάστασης.
Τέλος να αναφέρουμε ότι, όταν η απώλεια του βάρους δεν επιτυγχάνεται με τροποποίηση της συμπεριφοράς και εκπαίδευση σε ένα καθημερινό μοντέλο διατροφής, έχει συνήθως αποτέλεσμα επιστροφή σε παλαιότερες διατροφικές συνήθειες και την επανάκτηση του βάρους –γνωστές ως δίαιτες γιο-γιο , που οδηγούν σε κυκλική απώλεια και επαναπρόσληψη βάρους. Αυτό θεωρείται η επαναλαμβανόμενη απώλεια και επανάκτηση του βάρους, που μπορεί να είναι αποτέλεσμα επαναλαμβανόμενης δίαιτας. Έχει προταθεί ότι η κυκλική απώλεια βάρους συνοδεύεται από αρνητικές συνέπειες στη υγεία, δυσκολεύει τη μελοντική απώλεια βάρους και έχει ως αποτέλεσμα την ελάττωση του ποσοστού του μυικού ιστόυ προς τον λιπώδη ιστό.
Επιλογικά να πούμε ότι είναι αυξημένος ο κίνδυνος που ενέχει στις συχνές και απότομες αλλαγές του βάρους και δεν είναι αρκετός για να υπερκεράσει τα πιθανά πλεονεκτήματα της μέτριας απώλειας βάρους από τα παχύσαρκα άτομα. Την επόμενη λοιπόν φορά που θα ξεκινήσετε μια γρήγορη δίαιτα… ξανασκεφτείτε το!
Βιβλιογραφία: Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), Παχυσαρκία: Η Πρόληψη και Αντιμετώπιση μιας Παγκόσμιας Επιδημίας