Mέσα στο χαρούμενο χάος όλων των αλλαγών που φέρνει η μητρότητα, ξεπηδά και ένας ακόμη ρόλος, ο ρόλος της τροφού, αυτής που ταΐζει, παρέχει τροφή και είναι υπεύθυνη για την υγιή ανάπτυξη του βρέφους. Πρέπει ξαφνικά να μυηθεί στην τέχνη του ταΐσματος. Έτσι μαζί με αυτή τη νέα ιδιότητα, έρχονται και νέες ανησυχίες: θα τρώει; τι θα τρώει; πόσο πολύ θα τρώει;

Οι 1000 Πρώτες Μέρες
Στο σημείο αυτό να αναφέρουμε ότι η ανησυχία είναι πολύ δικαιολογημένη και κατανοητή, καθώς οι πρώτες 1000 μέρες στη ζωή του ανθρώπου είναι μια μοναδική ευκαιρία για την υγεία του στο μέλλον: στην παιδική και ενήλικη ζωή του. Αυτό αναγνωρίζεται από την επιστήμη, που αναφέρει ότι οι πρώτες 1000 μέρες που αφορούν την περίοδο από τη σύλληψη μέχρι και τα δεύτερα γενέθλια του μωρού είναι μια περίοδος ταχύτατης ανάπτυξης και σημαντικών εξελίξεων. Είναι μια εποχή στη ζωή του ανθρώπου που η σωματική και διανοητική του ανάπτυξη βρίσκονται στο υψηλότερο ποσοστό που θα βρεθούν ποτέ στη διάρκεια της ζωής του. Έτσι λοιπόν αποδεικνύεται ότι η διατροφή κατά τις Πρώτες 1000 Ημέρες δεν επηρεάζει μόνο βραχυπρόθεσμα την υγεία του μωρού, αλλά έχει και μια ισχυρή επίδραση στη μακροπρόθεσμη υγεία του, κατά την ενήλικη ζωή του. Οι διατροφικές επιλογές κατά τις Πρώτες 1000 Ημέρες επηρεάζουν τον κίνδυνο εμφάνισης μη μεταδοτικών ασθενειών όπως παχυσαρκία, ελλιπή ανάπτυξη, διαβήτη, αλλεργίες και καρδιοπάθεια στην πορεία της ζωής του παιδιού. Και οι γονείς αναλαμβάνουμε να φροντίσουμε τη διατροφή των μικρών αυτών ανθρώπων που με τη βοήθειά μας και μετά από μια περίοδο εξάρτησης που διαρκεί περίπου 14 έτη θα φτάσουν στο μέγιστο των δυνατοτήτων τους. Αντίθετα με ό,τι πιστεύουν πολλοί ότι δηλαδή, η σίτιση είναι ένστικτο και απλά συμβαίνει αυθόρμητα, η αλήθεια είναι ότι το φαγητό είναι μια συμπεριφορά η οποία μαθαίνεται και εκπαιδεύεται. Έχει τρία μέρη: το παιδί, τον τροφό (αυτόν που ταΐζει) και το περιβάλλον που αλληλοεπιδρούν συνέχεια.
Πολλές φορές η διαδικασία κυλάει απλά, ομαλά και αυθόρμητα, ενώ άλλες φορές όχι. Το φαγητό μετατρέπεται ένα πεδίο μάχης όπου το παιδί γίνεται «δύσκολο» με το φαγητό. Αυτό προκαλεί μεγάλη ανησυχία στους γονείς και στη συνέχεια το άγχος τους οδηγεί σε λάθος τακτικές και μεθόδους. Κάπως έτσι συνήθως το πρόβλημα διαιωνίζεται ή χειροτερεύει.
Περί αυτού είναι και το συγκεκριμένο άρθρο που δεν θα αναφερθούμε στο τι πρέπει να τρώει το παιδί. Θεωρώ αυτονόητο και προφανές ότι οι τροφές που προσφέρουμε στα παιδιά πρέπει να είναι θρεπτικές, κατάλληλα προετοιμασμένες και όσο το δυνατόν λιγότερο επεξεργασμένες.
Βλέπεις η σίτιση είναι μια από τις πιο σημαντικές αλληλεπιδράσεις μεταξύ παιδιού και γονέα. Όχι μόνο τον πρώτο χρόνο της ζωής, αλλά και αργότερα. Επιδρά καταλυτικά στην σωματική ανάπτυξη, την επικοινωνία, την κοινωνικοποίηση, το μοίρασμα των αξιών, την εκπαίδευση, την χαλάρωση, το παιχνίδι και την συνολική ποιότητα ζωής. Όμως το τάισμα συχνά γίνεται στίβος προπόνησης όπου ο γονέας και το παιδί αναδιαρθρώνουν τη σχέση τους. Εξερευνούν τα όριά τους και παίζουν στο εκκρεμές μεταξύ εξάρτησης «με ταΐζουν» και ανεξαρτησίας «τρώω μόνος μου».
Οι δυσκολίες στο φαγητό…
Οι δυσκολίες που περιλαμβάνουν άρνηση σίτισης, τροφική επιλεκτικότητα ή ανάρμοστες συμπεριφορές στη διάρκεια του φαγητού παρατηρούνται σε ένα ποσοστό 35% – 45% σε παιδιά τυπικού πληθυσμού και 30%-80% σε παιδιά με αναπτυξιακά προβλήματα.
Η επιλεκτικότητα που θα αναφερθούμε είναι ίσως η πιο συχνή, κοινή και «άκακη» προβληματική συμπεριφορά. Ένα παιδί που είναι επιλεκτικό μπορεί να βασίζει την επιλεκτικότητά του σε πολλά πράγματα όπως η ποικιλία, η υφή, η οσμή, η παρουσίαση ή ακόμη και ο ήχος που παράγει η τροφή μέσα στο στόμα. Στο 60% των περιπτώσεων οφείλεται σε αλληλεπίδραση ενδογενών, αναπτυξιακών, βιολογικών και περιβαλλοντικών παραγόντων όμως πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι κάθε περίπτωση είναι διαφορετική. Συνήθως με μια παρέμβαση στο περιβάλλον και τον τροφό έχουμε πολύ καλά αποτελέσματα. Αυτό βέβαια εφόσον η φυσιολογία του παιδιού το επιτρέπει, δηλαδή, δεν υπάρχει παθογένεια. Ας απαντήσουμε λοιπόν επιγραμματικά σε βασικές ερωτήσεις που γίνονται από γονείς που ανησυχούν:
Σε ποιον απευθύνονται οι γονείς που έχουν ανησυχία με τη διατροφή του παιδιού
Τα προβλήματα της σίτισης συνήθως αντιμετωπίζονται μέσω μιας ομαδικής διεπιστημονικής προσέγγισης. Η ομάδα αυτή περιλαμβάνει τον γιατρό του παιδιού, εξειδικευμένο λογοθεραπευτή, εργοθεραπευτή, διατροφολόγο και σε κάποιες περιπτώσεις ψυχολόγο και αναπτυξιολόγο. Σημαντικό είναι πριν την παρέμβαση και εφαρμογή οποιασδήποτε στρατηγικής να εξασφαλίσουμε ότι έχουμε εντοπίσει οποιαδήποτε υποκείμενη ιατρική πάθηση που μπορεί να συμβάλλει στις δυσκολίες της σίτισης.

Τι δεν κάνουμε
• Δεν βάζουμε τιμωρία το παιδί που δεν τρώει και σίγουρα δεν το αφήνουμε νηστικό για να πεινάσει και να φάει αργότερα.
• Δεν πιέζουμε, απειλούμε, τιμωρούμε ή εκβιάζουμε. Αντίστοιχα δεν επιβραβεύουμε το παιδί επειδή τρώει.
• Δε δίνουμε υποσχέσεις για δώρα αν φάει και δεν τάζουμε πράγματα που έχουν
σχέση με το φαγητό.
• Δεν παρακαλούμε, δεν υποσχόμαστε και δεν δίνουμε ανταλλάγματα. Θα επιβράβευες το παιδί σου επειδή πήγε στη τουαλέτα;
• Δεν βάζουμε αυστηρούς κανόνες και αποφεύγουμε την συζήτηση για το φαγητό
με το παιδί ή με οικείους μπροστά του
• Δεν χρησιμοποιούμε συσκευές ή παιχνίδια για να αποσπάσουμε την προσοχή του στη προσπάθεια να το ταΐσουμε το γεύμα του και να καταφέρουμε να
καταναλώσει όλη τη ποσότητα γεύματος που εμείς έχουμε αποφασίσει πως
«πρέπει» να καταναλώσει.

Τι κάνουμε
• Επιτρέπουμε στο βρέφος να γνωρίσει την τροφή με όλες του τις αισθήσεις. Να
την κοιτάξει, να τη μυρίσει, να την αγγίξει με τα χεράκια του, να ακούσει τον
πρωτόγνωρο ήχο της καθώς θα την πετά στο πάτωμα και τελικά να τη γευτεί.
• Προσφέρουμε ποικιλία τροφών χωρίς να επηρεαζόμαστε από τις δικές μας
προτιμήσεις. Δεν το πιέζουμε, του δίνουμε την επιλογή, με αγάπη και υπομονή. Προσφέρουμε με υπομονή λοιπόν τη τροφή, ξανά και ξανά. Έτσι και
αλλιώς ένα παιδί μπορεί να την απορρίψει 19 (!) φορές μέχρι τελικά να τη δοκιμάσει για να την αποδεχτεί.
• Φροντίζουμε το περιβάλλον να είναι ήσυχο και ήρεμο, απενεργοποιούμε
tablet και τηλεοράσεις και τρώμε παρέα με το παιδί μας. Του δείχνουμε ότι
μασάμε αργά και το πόσο απολαμβάνουμε το φαγητό μας. (άλλωστε ξέρουμε
τη σημασία του modeling στην ανάπτυξη των μικρών αυτών άνθρωπων που
είναι δημιουργικοί, ευέλικτοι και εκπαιδεύσιμοι ).
• Ακούμε τα θέλω του βρέφους. Ο τροφός είναι υπεύθυνος ώστε τα σωστά φαγητά να έρθουν στο σπίτι, να είναι μαγειρεμένα όμορφα και να καταλήξουν
σερβιρισμένα στο πιάτο του βρέφους. Το αν και το πόσο θα φάει είναι επιλογή του βρέφους.

Κλείνοντας να θέλω να θυμάστε ότι:
1. Το γεύμα είναι πρωτίστως μια κοινωνική συνδιαλλαγή. Ο χρόνος του γεύματος
είναι χρόνος που περνάμε με το παιδί μας. Είναι μια πολύ σημαντική ώρα της
ημέρας για εμάς, είναι ποιοτικός χρόνος για την οικογένεια. Φροντίζουμε να
τον αξιοποιήσουμε!
2. Τα παιδιά, το καθένα από μόνο του, είναι ξεχωριστοί και ιδιαίτεροι άνθρωποι.
Θα υπάρξουν τροφές που δεν θα τους αρέσουν και ίσως τις απορρίψουν.
3. Η σίτιση είναι η πιο σύνθετη ανθρώπινη λειτουργία. Είναι βασική ανθρώπινη
συμπεριφορά και είναι ένα εξαιρετικό πεδίο που μπορούμε να προπονηθούμε
ώστε να βοηθήσουμε αυτούς τους μικρούς ανθρώπους, τις «μηχανές» μάθησης να αναπτυχθούν… τρώγοντας!

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο τεύχος του Holistic Life που κυκλοφορεί, βρες το ολόκληρο εδώ: https://www.holisticlife.gr/images/102_Hol_new.pdf?fbclid=IwAR3VWGWBpZP2ABEVd2Ko3ZvF4JClg1ZrVfuo2f4_BE9P3Y-Vf0ciaZZMbeE